Emoties, grenzen en dissociëren

Bij mama leerden we om onze emoties te negeren en weg te drukken. Niet boos zijn. Niet verdrietig zijn. Je niet aanstellen. Geen sfeerverpester zijn. Geen zelfmedelijden hebben. Ik heb het daardoor heel lang moeilijk gevonden om me kwetsbaar op te stellen, want ik had geleerd dat het tonen van emoties leidde tot een aanval op wie ik was. Ik wou de stoere, de rationele, de niet-gevoelige zijn. Ik wou me niet laten leiden door (negatieve) emoties omdat ik dan zoals mama zou zijn. Ik wou zoals papa zijn en me laten leiden door rede, omdat ik zag hoe hij het op die manier aanpakte en hij toch recht bleef, in tegenstelling tot ikzelf die mentaal compleet doorsloeg en ten onder ging aan de emoties, het verdriet, de pijn, de wanhoop.

Als iets me kwaad maakt vind ik het ook vandaag nog heel moeilijk om daar kwaad over te zijn of te blijven. Ik heb een soort van automatische reactie ‘ah ik kan er wel mee om’ en ‘ik ga daar geen energie aan verspillen’ en ‘ik schik me wel’. Ik leerde tijdens mijn jeugd dat je de mensen om je heen niet kon veranderen, dat de enige factor die ik in de hand had, mezelf was. Dat betekende dus dat ik leerde om mijn eigen visie te veranderen, zodat die zou overeenkomen met mijn omgeving. Deze manier van denken was eigenlijk zeer gevaarlijk: in plaats van grenzen te trekken en mezelf te redden uit situaties die niet goed waren voor mij, onderging ik ze gewoon.

Mijn ex-partner R kon zó over mijn grenzen gaan dat ik besefte dat ik aan de alarmbel moést trekken. Het probleem was dan echter dat ik, wanneer het conflict te heftig werd, black outs kreeg waardoor ik tijdens een discussie of onenigheid totaal niet meer in staat was om te zeggen waarom ik kwaad was of wat me irriteerde, of voor mezelf op te komen. De gevoelens en gedachten waren volledig weg op zo’n moment. Alsof er plots een muur kwam waardoor alles aan de buitenkant ‘blank en leeg’ was en binnenin enkel in een hoekje ergens het gevoel maar ik kon daar niet aan. Ik denk dat dat dissociëren was. Heel gek.

Soms had ik op voorhand op een briefje opgeschreven wat ik aan hem wou zeggen en waar ik me allemaal niet goed bij voelde, maar eens ik dan voor hem stond was alles weg. Alsof het echt gewoon een leegte was in mijn hoofd. Daardoor kon ik ten opzichte van hem ook niet opkomen voor mijn grenzen. Daarnaast was er natuurlijk ook gewoon het feit dat hij niet naar me luisterde àls ik al eens 'nee' durfde zeggen. Zijn wil was wet.

Pas nu ik afstand heb genomen van R én ook de link zie met mijn moeder, durf ik aan mezelf toegeven dat emoties me wél leiden, en dat dat niet per se slecht hoeft te zijn. Sommige emoties zijn mooi en moet je koesteren, en soms leiden ze ook tot juiste keuzes. Het is wel nog een lange weg voordat ik dat echt kan geloven zonder die tegenstemmetjes in mijn hoofd (oa heel sterk de stem van mijn vader!).